Axolotl - Αξολοτλ (Ambystoma Mexicanum)
Το Άξολότλ (Ambystoma mexicanum – Μεξικανικό αμβύστομα) η Μεξικάνικο ψάρι που περπατάει, είναι μια νεοτενική (παιδομορφική) σαλαμάνδρα, στενά συνδεδεμένη με την σαλαμάνδρα τίγρης. Αν και είναι κοινώς γνωστό ως “ψάρι που περπατάει”, δεν πρόκειται για ψάρι, αλλά για αμφίβιο που προερχόταν από λίμνες, κοντά στην πόλη του Μεξικού, φυσικά εμέις ασχολούμαστε μαζί τους επειδή φιλοξενούμε τα Axolotl στην Ελλάδα αν και τα ζώα μας δεν προέρχονται απο την φύση, αλλα απο εργαστήρια.
Είναι το πιο ασυνήθιστο είδος μεταξύ των αμφιβίων γιατί όταν φθάνει στην ηλικία της ενηλικίωσης, δεν υφίσταται μεταμόρφωση. Παρά την ανάπτυξη πνευμόνων τα ενήλικα ζώα παραμένουν υδρόβια. Ο φυσικός χρωματισμός του άγριου Άξολότλ είναι καφέ ή ελαιώδες καφέ με σκουρόχρωμες κηλίδες. Με την επιλεκτική αναπαραγωγή στην αιχμαλωσία ωστόσο έχουν παραχθεί αλφικά, λευκιστικά, μελανιστικά, αξανθικά άτομα κ.α.
Τα Άξολότλ ζούσαν κυρίως σε δύο λίμνες κοντά στην πόλη του Μεξικού, στη λίμνη Σοτσιμίλκο και στη λίμνη Τσάλκο άλλα λόγο της ρύπανσης, της αποξήρανσης και της εισαγωγής επεκτατικών ειδών το αποτέλεσμα ήταν καταστροφικό για το είδος. Η διάρκεια ζωής ενός Άξολότλ μπορεί να ξεπεράσει τα 20 χρόνια, αν και συνήθως ζει 10 έως 15 χρόνια, το ρεκόρ κατέχει ένα Άξολότλ στο Παρίσι που έζησε 25 χρόνια. Από το 2010, τα άγρια Άξολότλ βρίσκονται προς εξαφάνιση, λόγω της αστικοποίησης στην πόλη του Μεξικού και την επακόλουθη ρύπανση των υδάτων.
Έχουν αναφερθεί από την CITES ως απειλούμενα είδη και από την IUCN ως κρίσιμα απειλούμενο είδος, στην άγρια φύση λόγω της μεγάλης μείωσης του πληθυσμού τους.
Τα Άξολότλ χρησιμοποιούνται εκτενώς στην επιστημονική έρευνα λόγω της ιδιότητάς τους να αναγεννούν άκρα τους. Ίσως το πιο μελετημένο ζώο απο την επιστήμη πάνω στη γη, είναι το μόνο γνωστό σπονδυλωτό, που μπορεί να αναγεννά κομμένα μέρη του σώματός, του πλήρως λειτουργικά χωρίς καμία διαφορά απο το αρχικό.
Τα Άξολότλ πωλούνταν επίσης ως τροφή σε αγορές του Μεξικού και αποτελούσαν βασικό κομμάτι στη διατροφή των Αζτέκων. Μια έρευνα του 2013, με διάρκεια τεέσσερις μήνες, κατέγραψε πως δεν υπήρχε κανένα ίχνος παρουσίας αξολότλ στην άγρια φύση. Προηγούμενες έρευνες το 1998, το 2003 και το 2008 είχαν βρει 6000, 1000 και 100 αξολότλ αντίστοιχα, ανά τετραγωνικό χιλιόμετρo στον βιότοπο της Λίμνης Σοτσιμίλκο. Αυτό πυροδότησε νέους φόβους για τον πλήρη αφανισμό τους στην άγρια φύση. Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα εδώ
Συνθήκες διαβίωσης στην αιχμαλωσία
ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ
Τα συγκεκριμένα ζώα προτιμούν χαμηλές θερμοκρασίες (16-18c) και σε ακόμη χαμηλότερες αρχίζουν να συμπεριφέρονται νωχελικά, έχουν αργό μεταβολισμό και έχουν λιγότερη όρεξη για φαγητό, χωρίς αυτό να τους προκαλεί κάποιο πρόβλημα. Εμφανίζουν στρες εάν η θερμοκρασία ξεπεράσει τους 24c, αυξάνοντας το μεταβολισμό και την όρεξη τους για φαγητό, πράγμα που αν συνεχιστεί για περισσότερες απο 2 ημέρες πιθανόν θα προκαλέσει ασθένειες και θάνατο. Τα πρώτα συμπτώματα απο στρες υψηλής θερμοκρασίας είναι η άρνηση τους να τραφούν, και η εμφάνιση ελαφρώς λευκών σημαδιών που μοιάζει με μύξα στο δέρμα. Βέβαια στην Ελλάδα το καλοκαίρι έχουμε ζήσει περιπτώσεις που τα Axolotl δεν εμφάνισαν κανένα πρόβλημα στους 29c, χωρίς αυτό να σημαίνει οτι δεν πρέπει να πάρουμε τα μέτρα μας. Αρχικά να μεταφερθεί το ενυδρείο σε κάποιο μέρος του σπιτιού που η θερμοκρασία είναι χαμηλότερη. Σε ένα δωμάτιο υπάρχει διαφορετική θερμοκρασία επάνω στα ράφια κάποιου επίπλου απ ότι στο πάτωμα, πράγμα που ισχύει και για τα δωμάτια, μιας και ένα δωμάτιο στον 1 όροφο είναι πιο ζεστό απ ότι το υπόγειο. Ακόμη και η μικρή διαφορά απο τους 26 στους 23 βαθμούς μπορεί να σημαίνει πολλά για την διαβίωση του ζώου και την αποφυγή του θανάτου του. Καλό είναι ειδικά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες να χρησιμοποιούμε chiller ή ανεμιστηράκια που βοηθούν στην γρήγορη εξάτμιση του νερού με αποτέλεσμα την πτώση της θερμοκρασίας. Σε περίπτωση που χρειάζεται να ρίξει κάποιος την θερμοκρασία για 2-3 εβδομάδες λόγο ζέστης, τότε μπορεί να ετοιμάσει παγάκια απο νερό αντίστροφης ώσμωσης και να τα ρίξει στο νερό, ή να γεμίσει μπουκάλια αναψυκτικών με νερό, να τα παγώσει στην κατάψυξη και μετά να τα βάζει μέσα στο ενυδρείο ως μια εύκολη και απλή λύση, όχι όμως μόνιμη Θα πρέπει να δώσετε μεγάλη προσοχή γιατί στην περίπτωση που η θερμοκρασία αλλάξει πολύ γρήγορα θα προκαλέσει στρες στο ζώο και ίσως το σκοτώσει. Καλό είναι να χρησιμοποιείτε 1-2 μπουκάλια τη φορά ώστε η πτώση να γίνει σταδιακά.
ΕΝΥΔΡΕΙΟ
Τα Άξολότλ ζούνε αποκλειστικά και μόνο σε νερό. Γι’ αυτό το λόγο πρέπει να επιλέξετε ένα ενυδρείο ή μία πλαστική μπανιέρα (όπως αυτές για την κατασκευή τεχνητών λιμνών) με χωρητικότητα τουλάχιστον 30 έως 60 λίτρα ανά ενήλικο ζώο. Ένα ανήλικο Άξολότλ μπορεί να ζήσει και σε ενυδρείο 10 λίτρων, έχοντας όμως στο νου ότι σύντομα θα πρέπει να βρείτε μεγαλύτερο ενυδρείο για τον νέο σας φίλο. Φυσικά όσο μικρότερο το ενυδρείο, τόσο μικρότερη η χωρητικότητα του νερού, οπότε και χρειάζονται τακτικές αλλαγές στο νερό. Κατα την γνώμη μου, για ένα ενυδρείο των 10 λίτρων χρειάζονται αλλαγές του νερού καθημερινά, ενώ στα 60 λίτρα, με 2 ενήλικα ζώα και χρήση μηχανικού αερόφιλτρου μία φορά την εβδομάδα, χωρίς να παραλείπετε τον καθαρισμό των τοιχωμάτων μιας και εκεί δημιουργείται στρώμα βακτηρίων και άλγης. Σε κάθε περίπτωση ρόλο παίζει και η τρόφη του ζώου οπότε καλό είναι να ρίξετε μιά ματιά και εδώ.
Το υπόστρωμα του ενυδρείου παίζει τεράστιο ρόλο στη βιωσιμότητα του ζώου αυτού, λόγο του ότι όταν τρέφεται, η απότομη κίνηση του στόματος του, ρουφάει ο,τιδήποτε υπάρχει μπροστά του, έτσι εάν υπάρχουν πέτρες και αντικείμενα στον πάτο του ενυδρείου, υπάρχει τεράστια πιθανότητα να κολλήσουν είτε στον οισοφάγο, είτε στα ζωτικά όργανα του ζώου, με αποτέλεσμα τον θάνατο του. Γι’ αυτό το λόγο, προτιμάται το μεγαλύτερο βότσαλο (σε μέγεθος που δεν χωράει στο στόμα ενήλικου ατόμου), πλακάκι, ή όπως συναντάται σε κάποια ενυδρεία, γυαλί (δλδ δεν χρησιμοποιείται κάποιο υπόστρωμα). Έχουμε διαβάσει σε διάφορα φόρουμ για τη χρήση της λεπτόκοκκης άμμου, όμως δεν τη συνιστούμε μιας και δεν έχουμε κάνει έρευνα για τα επίπεδα θνησιμότητας των ζώων με αυτό το υπόστρωμα. Φυτεμένα ενυδρεία, με ρίζες/κορμούς δέντρων και σπηλιές που αντικατοπτρίζουν το φυσικό περιβάλλον του Αξολότλ, είναι κατάλληλα μόνο εάν έχουν ελεγχθεί και δεν φέρουν κοφτερά αντικείμενα όπως πέτρες/μυτερά κομμάτια ξύλου, μιας και το δέρμα του ζώου είναι σχετικά ευαίσθητο και μπορούν εύκολα να προκληθούν τραυματισμοί που θα αποβούν μοιραίοι σε περίπτωση μόλυνσης.
ΡΟΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ
Η ροή στο νερό προκαλείται απο το φίλτρο ή τις αερόπετρες. Κυρίως τα φίλτρα προκαλούν τη μεγαλύτερη ροή νερού σε ένα ενυδρείο και αυτός είναι ένας απο τους κύριους λόγους που τα Άξολότλς εμφανίζουν συμπτώματα στρες. Έχοντας ρεύματα στο ενυδρείου, αργά η γρήγορα θα προκαλέσουν κάποια ασθένεια και σύντομα τη θανάτωση του ζώου. Παρακάτω θα διαβάσετε μερικούς τρόπους για να μειώσετε την ροή του νερού στο ενυδρείο
- Εάν το φίλτρο έχει ρύθμιση, χρησιμοποιείστε τη για να μειώσετε τη ροή.
- Χρησιμοποιείστε spray bar (στο εμπόριο υπάρχουν διάφορα έτοιμα κιτ) ή φτιάξτε ένα μόνοι σας με κάποιο κατάλληλο (σχετικά με την έξοδο του νερού απο το φίλτρο) μέγεθος σωλήνα που θα κάνετε τρύπες, σημαδεύοντας τα τοιχώματα του ενυδρείου.
- Στοχεύστε την έξοδο νερού του φίλτρου προς τα τοιχώματα του ενυδρείου
- Βουλώστε την έξοδο νερού του φίλτρου με κάποιο σφουγγαράκι, χωρίς όμως να το παρακάνετε και να ζορίσετε το μοτέρ του φίλτρου.
- Χρησιμοποιείστε κάποιο άλλο ή μικρότερο φίλτρο.
Στο εμπόριο υπάρχουν ειδικά φίλτρα για χρήση σε γεννήστρες ψαριών που χρησιμοποιούν μόνο μια τρόμπα αέρα για να ελαχιστοποιήσουν τη δύναμη που το φίλτρο τραβά τις ακαθαρσίες και δημιουργεί σχεδόν μηδενική ροή στο νερό.
pH: ΟΞΥΤΗΤΑ/ΑΛΚΑΛΙΚΟΤΗΤΑ
To pH σε ένα ενυδρείο με Άξολότλς είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες διαβίωσης. Mπορούν να επιβιώσουν σε pΗ από 6.5 εώς και 8, όμως το ιδανικό είναι 7.4 έως 7.6.
ΣΗΜΑΔΙΑ ΣΤΡΕΣ
Τα Άξολότλ θεωρούνται ανεκτικά ζώα, όμως δεν είναι κατάλληλα για “αρχάριους” σε θέματα νερού και ενυδρείων. Σε πολλές περιπτώσεις τα ζώα αυτά δείχνουν σημάδια οτι κάτι δεν πάει καλά με την υγεία τους, είτε αυτό προκαλείται απο τη θερμοκρασία, ή τη ροή και το pH του νερού, ή ακόμη και βακτήρια που μπορούν να προκαλέσουν βλάβες στον οργανισμό τους. Σε κάθε περίπτωση, καλό είναι να υπάρχει επικοινωνία με κάποιο κτηνίατρο με εξειδίκευση στα αμφίβια/υδρόβια ζώα. Υπάρχουν μερικές κοινές μορφές στρες οι οποίες μπορούν να αναγνωριστούν εύκολα και να καταπολεμηθούν χωρίς τη βοήθεια κτηνιάτρου, όπως το κατσαρό πτερύγιο της ουράς, ή όταν το ζώο “διπλώνει” την ουρά του, παρουσιάζει ένα είδος στρες το οποίο μπορεί να οφείλεται είτε στην υψηλή ροή του νερού, την απότομη αλλαγή στην θερμοκρασία είτε προς τα πάνω είτε προς τα κάτω, την υπερβολική αύξηση της θερμοκρασίας, ή τον υπερβολικό φωτισμό στο ενυδρείο όταν το ζώο δεν έχει κρυψώνες ώστε να το αποφύγει.